The 7th–9th century ethnocultural structure of Slavic Polabya & the influence of borderlands on state formation processes

  • Rostyslav Vatseba Ivan Franko Lviv National University
Keywords: the Polabian Slavs, the Obotrites, the Veleti, the Hevelli, the White Serbs, the White Croats, the Sukow-Dziedzice culture, the Prague-Korchak culture, early state

Abstract

The article is an attempt to examine the possibility of ethnocultural factors influence on the course of state-formation process in the 8th–9th century Slavic Polabya. For this purpose, through comparison of written sources with current archaeological data and results of linguistic studies, the most contentious issues in ethnocultural processes on the lands of the Polabian Slavs were discussed and analyzed, the revised ethnic structure of the region was proposed, the primary cultural frontiers were revealed and considered in terms of correlation with the early statehood centers. The author comes to conclusion, the whole region was originally settled by three major groups of the Slavic people: the West Lechites in the North, the White Serbs in the South-West and, probably, the White Croats in present day Oberlausitz. The Northern part of the region, which included the Obotrites and the Veleti tribes was generally characterized by log cabin dwellings, predominant use of Sukow-type ware, higher percentage of pig bones and, partially (in case of the North Veleti), burials of the Alt-Köbelich type. On the other hand, the White Serbs and Croats shared similar types of animal husbandry (based on cattle farming and with significantly higher percentage of goat & sheep farming), house building (rectangular semi-subterranean & pit-houses) and ceramic production (the Prague-Korchak vessels). But the burial customs were different: the White Croats performed cremation burial in kurgan burial mounds while the White Serbs left flat-grave cemeteries with cremations in urns. In addition, two zones of interaction emerged in course of migration: one – in Havel basin, where the Veleti settlers met the people of the White Serbian descent, and second, the Lechite-Croatian, – in Niederlausitz. The author suggests, the appreciable ethnocultural diversity of the Middle and Lower Havel region with a major ethnocultural border passing across its territory could have a significant influence on the early state development of the Hevelli-Stodorani principality with its presumably military background and comparatively more centralized mode of government.

References

1. Currie T. Rise and fall of political complexity in island South-East Asia and the Pacific / Thomas E. Currie, Simon J. Greenhill, Russell D. Gray, Toshikazu Hasegawa, Ruth Mace // Nature. – Vol. 467. – 2010. – P. 801–804.
2. Turchin P. Evolution of Complex Hierarchical Societies / Peter Turchin, Sergey Gavrilets // Social Evolution & History. – Vol. 8. – 2009. – №2. – P. 167–198.
3. Thurston T. Landscapes of Power, Landscapes of Conflict: State Formation in the South Scandinavian Iron Age / Tina L. Thurston. – New York: Springer Scientific, 2001. – 326 p.
4. Wright H. Early state dynamics as political experiment / Henry T. Wright // Journal of Anthropological Research. – Vol. 62. – 2006. – №3. – Р. 305–319.
5. Spencer Ch. On the Tempo and Mode of State Formation: Neoevolutionism Reconsidered / Charles S. Spencer // Journal of Anthropological Archaeology. – Vol. 9. – 1990. – №1. – Р. 1–30.
6. Ставнюк В. Становлення афінського поліса / Віктор Ставнюк. – Київ: «Аквілон Плюс», 2005. – 216 с.
7. Херрман Й. Общество у германских и славянских племен и народностей между Рейном и Одером в VІ–ХІ вв. / Й. Херрман // Вопросы истории. – 1987.– № 9. – С. 68–85.
8. Herrmann J. Siedlung, Wirtschaft und gesellschaftliche Verhältnisse der slawischen Stämme zwischen Oder/ Neisse und Elbe: Studien auf der Grundlage archäologischen Materials / Joachim Herrmann. – Berlin: AkademieVerlag, 1968. – 374 s.
9. Herrmann J. Einwanderung und Herkunft der Stammesgruppen / Joachim Herrmann // Die Slawen in Deutschland. Geschichte und Kultur der slawischen Stämme westlich von Oder und Neiße vom 6. Bis 12. Jahrhundert / hrsg. J. Herrmann. – Berlin: Akademie-Verlag, 1985. – S. 21–33.
10. Рудь М. Заселення слов’янами Полаб’я та їх етнокультурний розвиток у VI–VIII ст. / Микола Рудь // Історичний журнал. – 2010. – № 1–3. – С. 154–161.
11. Рудь М. Етнополітичні процеси у Полаб’ї у VI–VIII ст. / М. О. Рудь // Вісник Київського національного університету імені Тараса Шевченка. Серія: Історія. – 2011. – Вип. 106. – С. 48–51.
12. Dralle L. Slaven an Havel und Spree: Studien zur Geschichte des hevellisch-wilzischen Fürstentums (6. bis 10. Jahrhundert) / Lothar Dralle. – Berlin: Duncker & Humblot, 1981 – 336 s.
13. Brachmann H. Slawische Stämme an Elbe und Saale: zu ihrer Geschichte und Kultur im 6. bis 10. Jh., auf Grund archäologischer Quellen / Hansjürgen Brachmann. – Berlin: Akademie-Verlag, 1978. – 315 s.
14. Brachmann H.-J. Research into the Early History of the Slav Populations in the Territory of the German Democratic Republic / Hans-Jürgen Brachmann // Medieval Archaeology. – Vol. 27. – 1983. – №1. – P. 89–106.
15. Porzeziński A.Wczesnosłowiańskie osadnictwo obszarów nadhawelańskich / Antoni Porzeziński // Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28–29 IV 1980 r. / Pod redakcją Jerzego Strzelczyka. – Poznań: Wydawnictwo naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981. – S. 208–216.
16. Zoll-Adamikowa H. Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski. Cz. 2. Analiza, wnioski / Helena Zoll-Adamikowa. – Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979. – 315 s.
17. Łosiński W. Z dziejów obrzędowości pogrzebowej u północnego odłamu Słowian zachodnich w świetle nowszych badań / Władysław Łosiński // Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum / red. H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński. – Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1998. – S. 473–483.
18. Kurnatowska Z. Główne kierunki rozwoju osadnictwa i kultury Słowian połabskich / Zofia Kurnatowska // Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28–29 IV 1980 r. / Pod redakcją Jerzego Strzelczyka. – Poznań: Wydawnictwo naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981. – S. 51–62.
19. Dulinicz M. Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej: studium archeologiczne / Marek Dulinicz. – Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 2001. – 323 s.
20. Muka E. Die Grenzen des sorbischen Sprachgebietes in alter Zeit / Ernst Muka // Archiv für slavische Philologie. – Bd. 26. – 1904. – S. 543–559.
21. Milewski T. Zachodnia granica pomorskiego obszaru językowego w wiekach średnich / Tadeusz Milewski // Slavia Occidentalis. – T. 10. – 1931. – S. 124–152, 456–457.
22. Lehr-Splawinski T. O narzeczach Słowian nadbałtyckich / Tadeusz Lehr-Spławiński. – Toruń: Wydawnictwa Instytutu Bałtyckiego, 1934. – 47 s.
23. Lehr-Spławiński T. Plemiona słowiańskie nad Łabą i Odrą w wiekach średnich / Tadeusz Lehr-Spławiński // Rozprawy i szkice z dziejów kultury słowian. – Warszawa: PAX, 1954. – S. 112–130.
24. Eichler E. Studien zur Frühgeschichte slawischer Mundarten zwischen Saale und Neisse / Ernst Eichler. – Berlin: Akademie-Verlag, 1965. – 330 s.
25. Jeżowa M. Dawne słowiańskie dialekty Meklemburgii w świetle nazw miejscowych i osobowych. Cz. 1: Fonetyka / Maria Jeżowa. – Wrocław-Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PAN, 1961. – 112 s.
26. Popowska-Taborska H. Dawne podziały językowe z germanizowanych terenów zachodniosłowiańskich / Hanna Popowska-Taborska // Z językowych dziejów Słowiańszczyzny. – Warszawa: Sławistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2004. – S. 51–69.
27. Popowska-Taborska H. Połabszczyzna jako północno- zachodnia peryferia Słowiańszczyzny / Hanna PopowskaTaborska // Z językowych dziejów Słowiańszczyzny. – Warszawa: Sławistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2004. – S. 91–106.
28. Popowska-Taborska H. Wczesne dzieje języków łużyckich w świetle leksyki / Hanna Popowska-Taborska // Z językowych dziejów Słowiańszczyzny. – Warszawa: Sławistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2004.– S. 167–174.
29. Шустер-Шевц Г. Возникновение западнославянских языков из праславянского и особенности серболужицкого языкового развития / Гинц Шустер-Шевц // Вопросы языкознания. – 1983. – №2. – С. 33–50.
30. Schuster-Šewc H. Stanowisko języków łużyckich w świetle nowych osiągnięć dialektologii historycznej / Heinz Schuster-Šewc // Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica. – T. 12. – 1986. – S. 275–287.
31. Schuster-Šewc H. Das Sorbische – Genese und sprachlicher Status / Heinz Schuster-Šewc // Lětopis. Zeitschrift für sorbische Sprache, Geschichte und Kultur. – Bd. 60. – 2013. – №2. – S. 86–94.
32. Wehner D. Das Land Stodor: Eine Studie zu Struktur und Wandel der slawenzeitliche Siedlungsräume im Havelland und in der nördlichen Zauche / Donat Wehner. – Rahden: Verlag Marie Leidorf, 2012. – 446 s.
33. Brather S. Feldberger Keramik und frühe Slawen. Studien zur nordwestslawischen Keramik der Karolingerzeit / Sebastian Brather. – Bonn: Habelt, 1996. – 402 s.
34. Strzelczyk J. Rewizja dziejów Wieletów-Luciców / Jerzy Strzelczyk // Studia Historica Slavo-Germanica. – 1983. – T. 11. – S. 117–132.
35. Labuda G. Wytworzenie wspólnoty etnicznej i kulturalnej plemion Słowiańszczyzny połabskiej i jej przemiany w rozwoju dziejowym / Gerard Labuda // Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28–29 IV 1980 r. / Pod redakcją Jerzego Strzelczyka. – Poznań: Wydawnictwo naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981. – S. 7–24.
36. Henning J. Die Slawische Siedlungsraum und die ottonische Expansion östlich der Elbe: Ereignisgeschichte – Archäologie – Dendrochronologie / Joachim Henning // Europa im 10. Jahrhundert: Archäologie einer Aufbruchszeit. Kurzfassungen der Referate. – Frankfurt am Main: Druckzentrum der Johann Wolfgang Goethe-Universität, 2000. – S. 22–23.
37. Henning J. Ringwallburgen und Reiterkrieger. Zum Wandel der Militärstrategie im ostsächsisch-slawischen Raum an der Wende vom 9. zum 10. Jahrhundert / Joachim Henning // Military studies in medieval Europe – Papers of the «Medieval Europe Brugge 1997». Vol. 11 / ed. Guy De Boe, Frans Verhaeghe. – Zellik: Instituut voor het Archeologisch Patrimonium, 1997. – S. 21–31.
38. Henning J. Neues zum Tornower Typ: Keramische Formen und Formenspektren des Frühmittelalters im Licht dendrochronologischer Daten zum westslawischen Siedlungsraum // Slavonic countries in the Middle Ages. Profanum and sacrum / red. Z. Kurnatowska. – Poznan: Publishing house of the Poznań society for the advancement of the arts and scienses, 1998. – S. 392–408.
39. Domański G. Osadnictwo nad dolną Nysą Łużycką we wczesnym średniowieczu / Grzegorz Domański // Slavia Antiqua. – 1983. – T. 29. – S. 65–109.
40. Санчук Г. Особенности формирования этнического самосознания у полабських славян (VI–Х вв.) / Г. Е. Санчук // Развитие этнического самосознания славянских народов в епоху раннего средневековья. – Москва: Наука, 1982. – С. 195–211.
41. Piskorski J. Rozmieszczenie i zasięg osadnictwa Wkrzan w świetlie źródeł pisanych, językowych i archeologicznych / Jan M. Piskorski // Materiały Zachodniopomorskie. – 1980. – T. 26. – S. 201–260.
42. Jöns H. The early phase of Slavic settlement on the south-western Baltic coastal area – current research in the area between the Bay of Kiel and the Oder River / Hauke Jöns, Michael Müller-Wille //Archaeologia Polona. – Vol. 48. – 2010 (2015). – P. 197–228.
43. Annales Mettenses Priores / primum recognovit B. de Simson // Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis separatium editi. – Hannoverae et Lipsiae: Impensis Bibliopolii Hahniani, 1905. – 119 p.
44. Strzelczyk J. Połabszczyzna zapomniana. III: Drogowit, czyli z kim wojował Karol Wielki? / Jerzy Strzelczyk // Przegląd Zachodniopomorski. – T. 13 (42). – 1998. – Z. 4. – S. 9–32.
45. Chronicarum quae dicuntur Fredegarii Scholastici libri IV cum Continuationibus / Edidit Bruno Krusch // MGH. Scriptores rerum Merovingicarum. – T. 2. – Hannoverae: Impensis Bibliopolii Hahniani, 1888. – P. 1–194.
46. Coblenz W. Zur Situation der archäologischen Slawenforschung in Sachsen / Werner Coblenz // Siedlung und Verfassung der Slawen zwischen Elbe, Saale und Oder / red. Herbert Ludat. – Giessen: Wilhelm Schmitz Verlag, 1960. – S. 1–14.
47. Санчук Г. Формирование государственности и раннефеодальной народности у сорбов / Г. Е. Санчук // Этносоциальная структура раннефеодальных славянских государств и народностей / ред. Г. Г. Литаврин. – Москва: аука, 1987. – С. 97–107.
48. Moździoch S. From a Tribe to a State / Sławomir Moździoch // The Past Societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages / ed. Maciej Trzeciecki. – Vol. 5: 500-1000 AD. – Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology. Polish Academy of Sciences, 2016. – P. 123–167.
49. Brather S. Archäologie der westlichen Slawen: Siedlung, Wirtschaft und Gesellschaft im früh- und hochmittelaterlichen Ostmitteleuropa / Sebastian Brather. – Berlin-New York: Walter de Gruyter, 2001. – 426 s.
50. Biermann F. Mittelslawische Vorburgsiedlungen (9./10. Jahrhundert) im nördlichen elbslawischen Gebiet – Gestalt und Funktion / Felix Biermann // Burg–Vorburg–Suburbium. Zur Problematik der Nebenareale frühmittelalterlicher Zentren. Internationale Tagungen in Mikulčice VII / hrsg. I. Bohačova, L. Poláček. – Brno: Archeologický ústav AV ČR, 2008. – S. 35–77.
51. Godłowski K. Pierwotne siedziby Słowian: wybór pism / Kazimierz Godłowski; pod red. Michała Parczewskiego. – Kraków: IA UJ, 2000. – 436 s.
52. Henning J. Germanen – Slawen – Deutsche: Neue Untersuchungen zum frühgeschichtlichen Siedlungswesen östlich der Elbe / Joachim Henning // Prähistorisch Zeitschrift. – Vol. 66. – 1991. – №1. – S. 119–133.
53. Kurnatowski S. Przemiany gospodarki żywnościwej Słowian połabskich / Stanisław Kurnatowski // Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28–29 IV 1980 r. / Pod redakcją Jerzego Strzelczyka. – Poznań: Wydawnictwo naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981. – S. 63–93.
54. Popowska-Taborska H. O jednym z najstarszych podziałów dialektalnych północno-zachodniej Słowiańszczyzny / Hanna Popowska-Taborska // Z językowych dziejów Słowiańszczyzny. – Warszawa: Sławistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2004. – S. 85–90.
55. Marciniak R. Ustrój polityczny związku obodryckiego do połowy XI wieku / Ryszard Marciniak // Materiały Zachodniopomorskie. – 1966. – T. 12. – S. 481–546.
56. Sułowski Z. Bethenici et Smeldingon. Przyczynek do krytyki Geografa Bawarskiego / Zygmunt Sułowski // Studia Historica w 35-lecie pracy nauk. Henryka Łowmiańskiego. –Warszawa: PWN, 1958. – S. 49–56.
57. Szafarzyk P. Słowiańskie starożytności / Paweł Józef Szafarzyk / Рosłowiami opatrzyli Tadeusz Lewaszkiewicz i Jerzy Strzelczyk; tł. ze słow. H. N. Bońkowski. – Poznań: Wyd. PTPN, 2003. – S. 660–733.
58. Łowmiański H. Początki Polski: z dziejów Słowian w I tysiącleciu n. e. / Henryk Łowmiański. – T. 3. – Warszawa: PWN, 1967. – 519 s.
59. Нидерле Л. Славянские древности / Любор Нидерле; пер. с чешск. Т. Ковалевой и М. Хозанова ; ред. А. Л. Монгайта; предисловие П. Н. Третьякова. – Москва: Издательство иностранной литературы, 1956. – 450 с.
60. Bogusławski W. Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej do połowy XIII w. / Wilhelm Bogusławski. – T. 2. – Poznań: Druk Dziennika Poznańskiego, 1889. – 997 s.
61. Nalepa J. Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej nad Łabą środkową i Hawelą — głównie w czasach Karola Wielkiego / Jerzy Nalepa // Slavia Occidentalis. – T. 55. – 1998. – S. 69–91.
62. Brüske W. Untersuchungen zur geschichte des Lutizenbundes. Deutsch-wendische Beziechungen des 10.–12. Jahrhunderts / Wolfgang Brüske. – Münster-Kӧln: Bӧhlau-verlag, 1955. – 256 s.
63. Тищенко К. Правда про походження української мови / Костянтин Тищенко // Український тиждень. – 2012. – № 39. – С. 22–64.
64. Fritze W. Beobachtung zu Entstehung und Wesen des Lutizenbundes / Wolfgang H. Fritze // Jahrbuch für die Geschichte Mittel- und Ostdeutschlands. – Bd. 7. – 1958. – S. 1–38.
65. Tyszkiewicz L. Podziały plemienne i problem jedności słowian serbo-łużyckich / Lech A. Tyszkiewicz // Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28–29 IV 1980 r. / Pod redakcją Jerzego Strzelczyka. – Poznań: Wydawnictwo naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981. – S. 109–131.
66. Niederle L. Slovanské starožitnosti / Lubor Niederle. – Díl 3. Původ a počatky Slovanů západních. – Praha: Bursík & Kohout, 1919. – 259 s.
67. Havlík L. Slované v anglosaské chorografii Alfréda Velikého / Lubomir Havlík // Vznik a počátky Slovanů (Origines et debute des Slaves) / red. J. Eisner. – Díl 5. – Praha: Nakladatelství Československé Аkademie Věd, 1964. – S. 53–85.
68. Moździoch S. Śląsk wczesnośredniowieczny w świetle badań archeologicznych i historycznych – crambe bis cocta? / Sławomir Moździoch // Civitas Schinesghe cum pertinentiis / red. Wojciech Chudziak. – Toruń: Wydawnictwo UMK, 2003. – S. 51–87.
69. Moździoch S. Społeczność plemienna Śląska w IX–X wieku / Sławomir Moździoch // Śląsk około roku 1000: materiały z sesji naukowej we Wrocławiu, w dniach 14-15 maja 1999 roku / red. nauk. Marta Młynarska-Kaletynowa, Edmund Małachowicz. – Wrocław: PAN, 2000.– S. 25–71.
70. Войтович Л. Прикарпаття в другій половині І тисячоліття н.е.: найдавніші князівства / Леонтій Войтович // Галицько-волинські етюди. – Біла Церква: Вид. Пшонківський О. В., 2011. – С. 10–46.
71. Войтович Л. Карпатські хорвати в етнополітичному розвитку Центрально-Східної Європи раннього середньовіччя / Леонтій Войтович // Україна в Центрально-Східній Європі (з найдавніших часів до ХVIII ст.) – Вип. 4. – Київ, 2004. – С. 105–132.
72. Fokt K. Chorwacja północna – między rzeczywistością, hipotezą i legendą / Krzysztof Fokt // Acta Archaeologica Carpathica. – T. 38. – 2003. – S. 137–155.
73. Annales qui dicuntur Einhardi / post editorem G. H. Perzil; recognovit Fridericus Kurze // MGH. SS rer. Germ. – Hannoverae: Impensis Bibliopolii Hahniani, 1895. – 204 p.
74. Magistri Adam Bremensis Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum / herausgegeben von Bernhard Schmeidler // MGH. SS rer. Germ. – Hannoverae et Lipsiae: Impensis Bibliopolii Hahniani, 1917. – 353 p.
75. Constantine Porphyrogenitus. De administrando imperio / Greek text edited by GY. Moravcsik; English translation by R. J. H. Jenkins // Corpus fontium historiae Byzantinae. – Vol. 1. – Washington, D. C., 1967. – 341 p.
76. Константин Багрянородный. Об управлении империей / ред. Г. Г. Литаврина, А. П. Новосельцева. – Москва: Наука, 1991. – 498 с.
77. Strzelczyk J. Słowianie i Germanie w Niemczech środkowych we wczesnym średniowieczu / Jerzy Strzelczyk. – Poznań: UAM, 1976. – 302 s.
78. Helmoldi presbyteri Bozoviensis Cronica Slavorum / post Johannem M. Lappenberg iterum recognovit Bernhardus Schmeidler // MGH. SS rer. Germ. – Hannoverae: Impensis Bibliopolii Hahniani, 1937. – 284 p.
79. Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych / red. Gerard Labuda. – Poznań: Wydaw. PTPN: «Sorus», 1999. – 275 s.
80. King Alfred’s Orosius / Edited by Henry Sweet, M. A. – Part 1. Old-English text and latin original. – London: N. Trübner & сo., 1883. – 299 p.
81. Chronicon Moissiacense // MGH. SS. – T. 1 / ed. G. H. Pertz. – Hannoverae: Impensis Bibliopolii avlici Hahniani, 1826. – P. 280–313.
82. Annales Fuldenses [sive Annales Regni Francorum Orientalis ab Einhardo, Ruodolfo, Meginhando, Fuldensibus Sehgenstadi, Fuldae, Mogontiaci conscripticum continiationibus ratisbonensi et altahensibus] / post editionem G. H. Pertzil; recognovit Fridericus Kurze // MGH. SS rer. Germ. – Hannoverae: Impensis Bibliopolii Hahniani, 1891. – 153 p.
83. Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii (Опис градів і земель на північ від Дунаю) // Войтович Л. Галицько-волинські етюди / Леонтій Войтович. – Біла Церква: Вид. Пшонківський О.В., 2011. – С. 49–52.
84. Widukindi monachi Corbeiensis rerum gestarum Saxonicarum libri tres / post G. Waitz et K. A. Kehr; recognovit P. Hirsch // MGH. SS rer. Germ. – Hannoverae: Impensis Bibliopolii Hahniani, 1935. – 195 p.
85. Thietmari Merseburgensis episcopi chronicon / hrsg. von R. Holtzmann // MGH. SS rer. Germ. Nova series. – T. 9. – Berolini: Apud Weidmannos, 1935. – 631 p.
86. Widajewicz J. Serbowie nadłabscy / Józef Widajewicz. – Kraków: L. Anczyc i Sp., 1948. – 63 s.
87. Helbig H. Die slawische Siedlung im sorbischen Gebiet // Siedlung und Verfassung der Slawen zwischen Elbe, Saale und Oder / red. Herbert Ludat. – Giessen: Wilhelm Schmitz Verlag, 1960. – S. 27–64.
88. Флоря Б. Формирование чешской раннефеодальной государственности и судьбы самосознания славянских племен Чешской долины / Б. Н. Флоря // Формирование раннефеодальных славянских народностей / ред. В. Д. Королюк и др. – Москва: Наука, 1981. – С. 97–130.
89. Майоров А. Великая Хорватия: этногенез и ранняя история славян Прикарпатского региона / А. В. Майоров, отв. ред. А. Ю. Дворниченко. – Санкт-Петербург: Издательство Санкт-Петербургского университета, 2006. – 209 с.
90. Leciejewicz L. Słowianie zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy / Lech Leciejewicz. – Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989. – 424 s.
91. Kurnatowscy Z. i S. Rola szlaków komunikacyjnych w wykreowaniu i dalszym rozwoju wczesnopaństwowych ośrodków stołecznych / Zofia i Stanisław Kurnatowscy // Instantia est mater doctrinae. Księga jubileuszowa prof. dr hab. Władysława Filipowiaka / red. E. Wilgocki. – Szczecin: «RECTO», 2001. – S. 93–100.
92. Ела Л. Лужиця та лужицькі серби: загальні відомості / Л. Ела, В. Чорній // Лужицькі серби: посібник з народознавства / За редакцією В. Моторного та Д. Шольце. – Львів; Будишин: Місіонер, 1997. – 266 с.
93. Diplomata Ottonis I. – №76 // Conradi I. Heinrici I. et Ottonis I. Diplomata // MGH. Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. – T. 1. – Hannoverae, 1879–1884. – P. 156.
94. Wenzel W. Die slawischen Stammesnamen Neletici und Nudzici / Walter Wenzel // Lětopis. Zeitschrift für sorbische Sprache, Geschichte und Kultur. – T. 63. – 2016. – Hefte 1. – S. 69–74.
95. Sułowski Z. Sporne problemy dziejów zwięzku Wieletów-Luciców / Zygmunt Sułowski // Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską. Materiały z konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniach 28–29 IV 1980 r. / Pod redakcją Jerzego Strzelczyka. – Poznań: Wydawnictwo naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981. – S. 155–165.
96. Bulín H. Počátky státu veletského / Hynek Bulín // Právněhistorické studie. – 1959. – T. 5. – S. 5–32.
97. Diplomata Ottonis I. – №105 // Conradi I. Heinrici I. et Ottonis I. Diplomata // MGH. Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. – T. 1. – Hannoverae, 1879–1884. – P. 189.
98. Рудь М. Державотворчі процеси на Полаб’ї у IX–XII ст. / М. О. Рудь // Гілея: науковий вісник. Збірник наукових праць / гол. ред. В.М. Вашкевич. – Вип. 75. – 2013. – № 8. – С. 9–12.
99. Nalepa J. Wyprawa Franków na Wieletów w 789 r. / Jerzy Nalepa // Slavia Antiqua. – T. 4. – 1953. – S. 210–230.
100. Ludat H. An Elbe und Oder um das Jahr 1000. Skizzen zur Politik des Ottonenreiches und der slavischen Mächte in Mitteleuropa / Herbert Ludat. – Köln-Wien: Böhlau-Verlag, 1971. – 210 s.
101. Turasiewicz A. Dzieje polityczne Obodrzyców: od IX wieku do utraty nipodległości w latach 1160–1164 / Adam Turasiewicz. – Kraków: „Nomos», 2004. – 311 s.
102. Ронин В. Государство и общество у полабских и поморских славян / В. К. Ронин, Б. Н. Флоря // Раннефеодальные государства и народности (южные и западне славяне VI–ХII вв.) – Москва: Наука, 1991. – С. 116–137.
103. Lozny L. Prestate Societies of the North Central European Plains, 600–900 CE / Ludomir R. Lozny. – New York: Springer, 2013. – 96 p.
104. Bulín H. Počátky česko-veletského přátelství. Dvě kapitoly z dějin vztahů západoslovanských v 10. století / Hynek Bulín // Vznik a počátky Slovanů (Origines et debute des Slaves) / red. J. Eisner. – Díl 3. – Praha: Nakladatelství Československé Аkademie Věd, 1960. – S. 39–62.
Published
2018-12-19
How to Cite
Vatseba, R. (2018). The 7th–9th century ethnocultural structure of Slavic Polabya & the influence of borderlands on state formation processes. Zaporizhzhia Historical Review, 1(51), 383-395. Retrieved from https://istznu.org/index.php/journal/article/view/57